Monday, December 12, 2011


Chanson de l'oiseleur

L'oiseau qui vole si doucement
L'oiseau rouge et tiède comme le sang
L'oiseau si tendre l'oiseau moqueur
L'oiseau qui soudain prend peur
L'oiseau qui soudain se cogne
L'oiseau qui voudrait s'enfuir
L'oiseau seul et affolé
L'oiseau qui voudrait vivre
L'oiseau qui voudrait chanter
L'oiseau qui voudrait crier
L'oiseau rouge et tiède comme le sang
L'oiseau qui vole si doucement
C'est ton coeur jolie enfant
Ton coeur qui bat de l'aile si tristement
Contre ton sein si dur si blanc

Jacques Prevert


آواز شکارچیِ پرنده

پرنده که چنین آرام پرواز می‌کند

پرندهی سرخ و ولرم مثل خون

پرندهی مهربان پرندهی شوخ

پرنده که می‌ترسد به ناگهان

پرنده که گیر می‌افتد ناگهان

پرنده که می‌خواهد بگریزد

پرندهی تنها و سراسیمه

پرنده که می‌خواهد زنده بماند

پرنده که می‌خواهد آواز بخواند

پرنده که می‌خواهد فریاد کند

پرندهی سرخ و ولرم مثل خون

پرنده که چنین آرام پرواز می‌کند

این دل توست ای کودک زیبا

دل تو که شکسته چنین غمناک

در سینهی سخت و سفیدت


ژاک پره ور

ترجمه: سوفیا


(+)

Wednesday, December 7, 2011

درهای ادراک


Limitless

کارگردان: نیل برگر

فیلمنامه: لسلی دیکسن براساس رمانی از آلن گلین

بازیگران: بردلی کوپر (ادی مورا) ، ابی کورنیش (لیندی) ، رابرت دونیرو (کارل ون لون) ، اندرو هاوارد (گنادی) ، آنا فریل (ملیسا) ، جانی ویت‌ورث (ورنن)

نویسنده‌ی بیکاری به نام ادی مورا که دختر محبوبش لیندی او را از خود رانده ، حالا دیگر به این اطمینان نهایی رسیده که آینده‌ای برایش متصور نیست. ولی همه‌ی نگرانی‌های ادی در روزی که یکی از دوستانش او را با دارویی تجربی به نامNZT آشنا می‌کند به آخر می رسد. این داروی عجیب خاصیتی دارد که به فرد این امکان را می‌دهد تا بتواند از کل ظرفیت ذهنی‌اش استفاده کند. ادی پس از مصرف این دارو تمرکز و اعتماد به‌نفس بی‌کرانی پیدا می‌کند و به همه‌ی چیزهایی که تا حالا خوانده ، شنیده یا دیده به راحتی تمام دسترسی پیدا می‌کند و به این ترتیب به غولی اقتصادی تبدیل می‌شود. موقعیت تازه‌ی او ، غول تجاری دیگری به نام کارل ون لون را به سوی ادی جلب می‌کند. ولی به‌تدریج دردسرهای ادی هم شروع می‌شود. و در راس همه‌ي این دردسرها گروهی از آدم‌کش‌ها که برای دست پیدا کردن به NZT در فکر از میان برداشتن ادی هستند...


درهای ادراک

«اگر درهای ادراک باز می‌شدند همه‌چیز آن‌طور که هست بر انسان ظاهر می‌شد:نامتناهی.» (ویلیام بلیک)

خودش است. همان چیزی که همه‌مان می‌خواهیم. که همیشه و از زمانی که روی کره‌ی خاکی با داشته‌های ناکافی‌اش زندگی کرده‌ایم خواسته‌ایم. درست مثل نویسنده‌ی بی‌پول و مطرود و درمانده‌ی داستان ، وقتی روی تصاویری از زندگی سگی‌اش حرف می‌زند ، تصاویری از زندگی در آن آپارتمان کثیف ، ویران ، خالی و تنها ، و پرسه زدن‌های بی هدف‌اش در خیابان‌ها پس از رفتن محبوبی که دیگر تاب تحمل افسردگی و شکست‌های مزمن او را ندارد. ما هم مثل او می‌خواهیم جایی از چیزی عبور کنیم ، و بعد پشت سرمان را نگاه کنیم و بگوییمدر زندگی لحظه‌هایی هست که می‌دانی از پل گذشته‌ای و زندگی قبلی‌ات را پشت سر گذاشته‌ای. من از پل گذشتمدیالوگی از فیلم که یادآور جمله‌ی مشهوری از نیچه در «چنین گفت زرتشت» استزرتشت! هنوز به یاد داری آن زمان را که سرگشته و غریب در جنگل ایستاده بودی و جسدت در کنارت بود و نمی‌دانستی به کدام سوی بروی؟»

نیمه‌ی اول فیلم را همین انرژی و میل دیوانه‌وار و خواست انسانی – بسیار انسانی -و البته تراژیک به قوی شدن و عبور از حد و مرزهای دست و پا گیر بشری و رسیدن به جایگاه ابر انسان پیش می‌راند. نهایت وجد و لذت و سرمستی از دست یافتن به ماده‌ای که همه‌ی درهای ادراک را باز می‌کند ، و شیرجه زدن از بلندترین صخره‌ی دنیا به درون آب و لمس کردن و شنیدن صدای پاشیده شدن قطره‌ها ، و غرق شدن در موفقیت و قدرت و پول و شهرت و احترام و دوست های تازه و سفر و همه‌ي لذت‌های خوب و موفقیت و موفقیت و موفقیت.... و شجاعتی که باید برای روبرو شدن با پیامدهای آن داشت.

فیلم فقط ظاهرش شبیه تریلر-اکشن های رایج هالیوود است و به لحاظ درون‌مایه ، لایه‌های عمیق‌تر و جذاب‌تری دارد که همچون هر اثر هنری یا ادبی پیچیده و با‌ارزش ، ذهن را درگیر می‌کند؛ از ظرافت‌های شخصیت‌پردازی قهرمان اصلی با بازی بردلی کوپر – که با معصومیت و متانت خاص و بسیار سمپاتیکِ چهره‌اش انتخاب مناسبی برای این نقش است و کارگردان هم خوش‌بختانه از به کار بردن نماهای نزدیک از واکنش‌های چهره‌ی او دریغ نکرده – گرفته تا نوع نگاه فیلم به موضوع مد روز رواج مواد مخدر صنعتی و قرص‌های روان‌گردان و مواد اعتیادآور محرکی مانند کوکایین و تغییرهای خلق و خوی شخص مصرف‌کننده که همچون بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی افسردگی/شیدایی ، شادی و انرژی بالا و پرکاری و هیجان شدید و اندوه و انجماد و درد روحی توان‌فرسا را به طور مدام تجربه می‌کند ، و تحلیلی که در مورد پایه‌ها و ملزومات پیشرفت و زندگی در سیستم سرمایه‌داری ارائه می‌دهد ، و بررسی نوسان‌های روح در مسیر موفقیت و شکست و تاوانی که باید برای هر کدام بپردازد و جدال خونینی که فرد باید حین نابود کردن «سایه‌»اش تجربه کند (سکانسی که در اواخر فیلم ، اد در نهایتِ خشونت گنادی را می‌کشد ؛ آدمی فرومایه و بدبخت که همچون اد تشنه‌ی موفقیت است و تصادفاً توسط او آلوده‌ی قرص‌ها و دچار حرص و شهوت قدرت می‌شود) ، و تجربه‌ی «لحظه‌های مرزی» وجود و نقب زدن به سویه‌های تاریک درون و رو به رو شدن با اشباح ترحم‌انگیز گذشته و آینده (سکانس دردناک و پردریغ گفتگوی اد با همسر سابقش ملیسا) که فضای به‌شدت داستایفسکی‌واری به فیلم بخشیده است. ریتم موجز و پرشتاب و کابوس‌وار فیلم و موسیقی وهم‌آلود الکترونیک و تأکید بر جلوه‌های مدرن شهر نیویورک و اعوجاج تصویری در لحظه‌های مصرف قرص ، آن را به فیلمی بحث‌برانگیز و ترجمان سینمایی جذابی از تراژدی باشکوه و غم‌انگیز زندگی در این دنیای قشنگ نو تبدیل کرده است.


ماهنامه‌ی فیلم ، شماره‌ی ۴۲۷ – خرداد ۱۳۹۰